นางพญา เทวดา กรุวัดนางพญา จ.พิษณุโลก
มุมวิชาการ (สารานุกรมพระ)

พระนางพญา หรือที่เรียกกันว่า ราชินีแห่งพระเครื่องนั้น เป็นพระเครื่องเนื้อดินที่พบในกรุเจดีย์วัดนางพญา จังหวัดพิษณุโลก ซึ่งได้รับการทะนุบำรุง และปฏิสังขรณ์โดยพระวิสุทธิกษัตริย์ พระราชธิดาในสมเด็จพระมหาจักพรรดิ และสมเด็จพระสพระมเหสีในพระมหาธรรมราชา และพระชนนีของสมเด็จพระนเรศวรมหาราช และสมเด็จพระเอกาทศรถ

สำหรับ วัดนางพญานั้น สันนิษฐานว่าพระวิสุทธิกษัตริย์ได้สร้างเพื่อถวายเป็นพุทธบูชาอุทิศแด่พระมารดา คือ สมเด็จพระสุริโยทัยในคราวที่สิ้นพระชนม์ในการสู้รบกับกองทัพพม่า

พระนางพญา เป็นพระพุทธประติมากรรมขนาดเล็ก พระพิมพ์เนื้อดินประทับปางมารวิชัย รูปทรงสามเหลี่ยมหน้าจั่วอย่างทรงเรขาคณิต ซึ่งเป็นเอกลักษณ์ของพระนางพญา พระนางพญาเป็นพระเนื้อดินผสมว่าน และเกสรดอกไม้ ปรากฎแร่กรวดทราย ผสมผสานคลุกเคล้า กดเป็นองค์พระแล้วเสร็จจึงนำไปเผา ผ่านพิธีกรรมพุทธาภิเษกเป็นอย่างดี